De waarde van een zelfoogsttuin
Onze groentepluktuin is geen onderneming, maar een stichting, met een connectie met het bedrijf de Groene Griffioen. Het gaat er niet om of we winst maken of rendement halen uit de tuin. Hoe kun je dan toch de waarde van het hele project goed omschrijven?
Het collectief Gelukkige Groentes is ontstaan in 2019 en heeft inmiddels 2 zelfoogsttuinen opgezet, in de buurt van Nijmegen. Gelukkig hebben zij zojuist de tijd genomen om de waarde van een zelfoogsttuin te omschrijven, waarvoor wij dankbaar zijn want we mogen hun tekst gebruiken (en hoeven het dus niet zelf uit te zoeken). Het is super nuttige informatie voor onszelf/plukkers, geïnteresseerden, beleidsmedewerkers van overheden, sponsors etc.
De waarde van zelfoogsttuinen (bron: Gelukkige Groentes - Jorian Damen)
De waarde van een zelfoogsttuin bevindt zich op veel vlakken. Het biedt waarde voor consument, natuur maar ook financieel voor de boeren. Waarde voor consumenten (leden van zelfoogsttuin):
Bron: onderzoek door studenten Radboud Universiteit. Bekijk voor alle info de infographic.
● 48,3% eet meer groentes sinds lidmaatschap
● 75,6% vind zelf groentes oogsten bevorderlijk voor geestelijke gezondheid
● 74,5% voelt zich gezonder door deelnemen aan en groentes eten van de zelfoogsttuin
Waarde voor de natuur per zelfoogsttuin
1 hectare landbouwgrond waar:
- geen kunstmest en pesticiden worden gebruikt
- bodem en biodiversiteit juist gezonder worden (toename van 2,4% naar 6,0% organisch stof gehalte in de bodem in 4 jaar tijd. Bron: bodemanalyse 2020 en 2023)
- beter omgegaan kan worden met weersextremen (klimaatadaptatie), gezonde bodems met meer organisch stofgehalte werken als een spons en houden veel meer regen vast. Elk procent organisch stof kan per hectare 170.000 liter water vasthouden.
- de uitstoot van CO2 10x lager ligt dan op een gangbare akker (inschatting op basis van product lifecycle analyse van kropsla)
- oogst wordt binnen een straal van 10km geconsumeerd waar groentes in de supermarkt gemiddeld duizenden km’s afleggen
- geen plastic verpakkingen
Waarde voor de boer
Boeren uit de gangbare sector zijn vaak overgeleverd aan de wereldmarkt, met grote belangen, flinke leningen en een enorm krachtige lobby. Daarnaast is er op dit moment weinig sprake meer van waardering uit de samenleving voor de gangbare boer. Ons concept draait deze uitgangspunten volledig om. Door onze directe en langdurige relatie met leden hebben we zekerheid van inkomsten en grip op onze lokale afzet. We zijn kleinschalig en flexibel zonder grote investeringen of afhankelijkheden bij banken. We oogsten juist enorme waardering door onze vorm van landbouw! Een verdienmodel waar iedere boer van droomt.
● De helft van de boeren in Nederland leeft onder de armoedegrens (CBS & Follow the Money, 2023)
● De sector is sterk afhankelijk van subsidies en heeft beperkt rendement: de landbouwsector ontvangt 2 keer zo veel subsidie als de cultuursector maar heeft een veel lager Bruto Binnenlands Product: 1,4% vs. 3,7% (CBS & De Correspondent, 2021)
● Waar Gelukkige Groentes 2 salarissen uit 1 hectare grond kan halen, heeft een gangbare akkerbouwer gemiddeld 43 hectare nodig (Wageningen Universiteit, 2016).
Ter referentie: het jaarresultaat van Gelukkige Groentes in 2024 (2 zelfoogsttuinen van ieder 1 hectare). Zonder subsidies of donaties.
○ Omzet: €214.000
○ Kosten: €143.180 (incl. personeel)
○ Winst: €71.518 (voor 2 ondernemers)
○ Subsidies/donaties: €0
We delen ook graag een recent onderzoek van de provincie Zuid-Holland naar voedsel-verbindingsplekken, een aantal van de initiatieven welke input hebben gegeven voor dit onderzoek zijn zeer vergelijkbaar met Gelukkige Groentes. Op pagina 38 van dit onderzoek wordt de volgende conclusie getrokken.
“Voedsel-verbindingsplekken zijn een snelle route naar een gezonde leefomgeving.”
“Voedsel-verbindingsplekken werken als ‘katalysator’ Ze bieden de gelegenheid om in de leefomgeving de weg te vinden naar een gezond leven en een gezonde planeet.”
